TBMM BAŞKANVEKİLİ BEKİR BOZDAĞ’DAN GERGERLİOĞLU’NUN ÖNERGESİNE RESMÎ CEVAP

Hazırlanan kapsamlı tablolar, TBMM Kanunlar ve Kararlar Başkanlığı tarafından doğrudan Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun 23 Mayıs 2025 tarihli yazılı önergesine yanıt olarak gönderildi. TBMM Başkanvekili Bekir Bozdağ’ın imzasıyla iletilen cevapta, 28. Yasama Dönemi’ne ilişkin tüm yazılı soru önergelerinin partilere, bakanlıklara ve milletvekillerine göre dağılımı detaylı biçimde sunuldu. Bu gelişme, Gergerlioğlu’nun Meclis denetim süreçlerine dair ısrarlı takibinin ve etkili muhalefet tarzının bir sonucu olarak değerlendiriliyor.

MUHALEFET SORUYOR, İKTİDAR GÖRMEZDEN GELİYOR

TBMM Başkanlığı’na bu yasama döneminde iletilen 28.819 yazılı soru önergesinin akıbeti şöyle:

•    3.885 önerge süresi içinde cevaplandı.
•    15.837 önerge süresi geçtikten sonra yanıtlandı.
•    8.261 önergeye hiç cevap verilmedi.
•    832 önerge hâlâ beklemede.

İADE EDİLEN ÖNERGELER “USUL”E TAKILDI

Toplamda 334 önerge, TBMM Başkanlığı tarafından Meclis İçtüzüğü ve Anayasa hükümleri gerekçe gösterilerek işleme alınmadı. Geri gönderilen önergelerde öne çıkan gerekçeler ise oldukça dikkat çekici:

•    “Kaba ve yaralayıcı ifadeler”
•    “Kişisel görüş içermesi”
•    “Anayasaya aykırılık”
•    “Başka kaynaktan öğrenilebilir bilgi olması”

Bu gerekçeler, özellikle insan hakları, hukuk ihlalleri ve siyasi hassasiyet taşıyan alanlarda verilen önergelerin filtrelendiği yorumlarına neden oluyor.

GERİ İADE LİSTESİNDE KİMLER VAR?

İade edilen önergeler sadece içerikle değil, siyasi riskle de bağlantılı. En çok önergesi iade edilen isimler:

•       Serhat Eren (DEM): 20
•       Ayten Kordu (DEM): 17
•       Ömer Faruk Gergerlioğlu (DEM): 16
•       Nevroz Uysal Aslan (DEM): 13
•       Cengiz Çiçek (DEM): 13

Bu tablo, insan hakları ve cezaevi ihlalleri gibi konulara yoğunlaşan vekillerin önerilerinin daha sık geri çevrildiğini gösteriyor. Resmi veriye göre toplamda 94 milletvekilinin yazılı soru önergesi iade edilmiştir. Bu, Meclis Başkanlığı’nın İçtüzük ve Anayasa gerekçesiyle işleme almadığı 334 önergenin, 94 farklı milletvekiline ait olduğunu göstermektedir.

KAÇ VEKİL ÖNERGE VERDİ, KAÇI HİÇ VERMEDİ?

TBMM’de görev yapan 592 milletvekilinden sadece 402’si yazılı soru önergesi sundu. Geriye kalan 190 vekil, 1 yıl boyunca Meclis’in en temel denetim aracını hiç kullanmadı. Bu durum, milletvekilliği görev tanımının halk adına denetim işlevini de kapsayıp kapsamadığı sorusunu gündeme getiriyor.

CHP: 132 milletvekili → 11.313 önerge

DEM Parti: 54 milletvekili → 7.714 önerge

İYİ Parti: 40 milletvekili → 4.522 önerge

AK Parti: 10 milletvekili → sadece 39 önerge

AK Parti’nin, yürütmeye doğrudan bağlı olmasına rağmen Meclis denetiminden neredeyse tamamen çekilmesi dikkat çekici.

EN FAZLA CEVAPSIZ BIRAKAN BAKANLIKLAR

Soru önergelerinin büyük bölümü kamuoyunun en çok bilgi almak istediği alanlarla ilgiliydi. Ancak bazı bakanlıklar sistematik şekilde bu soruları yanıtsız bıraktı:

•    Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı: 1.478 önergeye cevap vermedi
•    İçişleri Bakanlığı: 1.254 önergeyi cevapsız bıraktı
•    Adalet Bakanlığı: 1.119 önergeye yanıt vermedi
•    Sağlık Bakanlığı: 1.021 cevapsız önergeyle listede

MECLİS ARAŞTIRMA KOMİSYONLARI ÇALIŞIYOR MU?

28.    Yasama Döneminde kurulan 9 Meclis Araştırma Komisyonundan yalnızca 1’i raporunu Meclis Başkanlığı’na sundu. 8 komisyon ise hâlâ ya “rapor yazım sürecinde” ya da “çalışmaları sürüyor” statüsünde.

Bu komisyonların incelediği konular arasında:

•    Bebek ölümleri ve özel sağlık kurumları
•    Erzincan İliç’teki altın madeni faciası
•    Kadına yönelik şiddet
•    Bolu Kartalkaya yangını
•    Zirai don felaketleri
•    Engellilerin topluma katılımı
•    Yapay zekâ kullanımının hukuki çerçevesi gibi başlıklar yer alıyor.

Komisyonların yavaş ilerleyişi, Meclis’in araştırma ve çözüm üretme kapasitesine dair soru işaretlerini artırıyor.