Kurbanlıkların yanına yaklaşılmıyor

Kurbanlık fiyatlarına gelen zamlar, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yüzde 69,80; Enflasyon Araştırma Grubu’nun (ENAG) yüzde 124,35 olarak açıkladığı yıllık enflasyonu geçti. Ankara’da büyükbaş kurbanlık fiyatları yüzde 238, küçükbaş kurbanlık fiyatları ise yüzde 300 arttı.

Büyükbaş fiyatları 220 bin TL'ye kadar çıkarken, küçükbaşlar 15-20 bin TL'den alıcı bekliyor. Karslı besici Köroğlu Dağdelen, “Halkın çoğu sadece sormaya geliyor. Boş dönüyorlar. Alım gücü çok düşük” dedi. Şanlıurfalı üretici Cumali İzol, “Bu ülkenin bize bir faydası yok. Olan hep çiftçiye, hayvancılara oluyor” diye konuştu.

Kurban Bayramı’na iki hafta kala Ankara’nın Çankaya ilçesine bağlı Mühye Mahallesi’nde kurulan kurban pazarında besiciler, hayvanlarını satmaya çalışıyor. Neredeyse müşteriye hiç denk gelinmeyen pazarda, besiciler maliyetlerin yüksek olmasından ve hayvanların ellerinde kalacak olmasından endişeli.

TÜİK, nisan ayı yıllık enflasyonunu yüzde 69,80; bağımsız iktisatçıların oluşturduğu ENAG ise yüzde 124,35 olarak açıkladı. TÜİK, nisan ayı gıda enflasyonunu ise yüzde 68,5 olarak bildirdi. Mayıs ayı yıllık enflasyonu 3 Haziran Pazartesi günü saat 10.00’da belli olacak. Türkiye’de asgari ücret hala 17 bin 2 TL, en düşük emekli maaşı ise 10 bin TL...

BÜYÜKBAŞ FİYATLARI 220 BİN LİRAYA KADAR ÇIKIYOR

Kurbanlık fiyatlarına gelen zamlar ise hem TÜİK’in hem de ENAG’ın açıkladığı yıllık enflasyonu solladı.

Ankara’da büyükbaş kurbanlık fiyatları geçen yıla göre yüzde 238, küçükbaş kurbanlık fiyatları ise yüzde 300 arttı.

Büyükbaş kurbanlıklar, geçen yıl 65-70 bin TL’ye alıcı bulurken, bu yıl fiyatlar 220 bin TL’ye kadar çıkıyor. Küçükbaş kurbanlıklar ise geçen yıl 5-6 bin TL’ye satılırken, bu yıl kurbanlık fiyatları 15-20 bin TL arasında değişiyor.

DİYANET DE TÜİK'İ SOLLADI

Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, 2024 yılı için vekaletle kurban kesim bedelini yurt içinde 11 bin 750 lira, yurt dışında ise 4 bin 750 lira olarak açıkladı. Böylece, Diyanet'in kurban kesim bedeli de geçen yıla göre yüzde 97,47 artarak TÜİK'in yıllık enflasyonunu geçmiş oldu.

2023 yılında kurban kesim bedeli yurt içinde 5 bin 950 TL iken yurt dışında ise 2 bin 750 TL idi. 2023 yılında yıllık enflasyon yüzde 64,77 iken kurban kesim bedeline yapılan zam yüzde 164,45 olmuş, son 4 yılın rekorunu kırmıştı.

Diyanet İşleri Başkanlığı, son dört yıl içinde kurban kesim bedeline sadece 2021 yılında enflasyonun altında zam yaptı. 2021’de yıllık enflasyon 36,08 iken, kurban kesim bedeline yapılan zam yüzde 15,38 oldu.

'SADECE SORMAYA GELİYORLAR'

Satış yapamamaya ve maliyetlerin çok yüksek olduğuna dikkati çeken üreticiler, ortalama kurbanlık fiyatlarının 100 bin TL’den başlayıp 220 bin TL’ye kadar çıktığını belirti.

Karslı besici Köroğlu Dağdelen, şunları söyledi:

''Hem satan hem alan için çok zor. İnsanların alım gücü çok zayıf. Biz Kars’tan bin 300 kilometrelik yoldan geldik. Emek vererek bu hayvanları 2-3 yaşına kadar yetiştirip buraya getiriyoruz. Emeğimizin karşılığını almak için hayvan yetiştiriyoruz fakat buraya geldiğimizde o talebi göremiyoruz. Şu anda gelen halkın çoğu sadece sormaya geliyor. Boş dönüyorlar. Alım gücü çok düşük. Kurban almak isteyip alamadıklarında biz de üzülüyoruz. Biz de vermek istiyoruz ama maliyetler çok yüksek olduğundan dolayı biz de veremiyoruz. Onların da alım gücü yok. Durumlar, şartlar çok zor.''

Büyükbaş hayvanların hepsinin kesinlikle satılamayacağının altını çizen Dağdelen, şöyle konuştu:

''Türkiye genelinde hayvancılık bitme noktasında, bitiyor. Hayvancılıkta destek az. Maliyetler çok yüksek olduğundan dolayı hayvan da çok yüksek satılıyor. Bir yem şu anda 500 TL. Kurban satışları çok zayıf. Çoğu hayvanlarını geri götürecek. Geri götüremezse de çoğu zarar edecek ve batacak. Bu işten cayacaklar ve ‘Ben bu işi artık yapmayacağım’ diyecekler.''

Dağdelen, ''Ben hayvana yedirdiğim yemi 500 TL’den değil de 200 TL’ye alırsam, hayvana 160 bin TL istiyorsam otomatik olarak pazarlıkla 120 bin TL isteyeceğim. Bu neden kaynaklanıyor? Maliyetlerin yüksek olmasından kaynaklanıyor. Devlet, dışarıdan hayvan getirerek değil, çobanına, yemine destek verirse kesinlikle ekonomiye can katacağına inanıyorum'' diye konuştu.  

Geçen yıla göre kurbanlık fiyatlarına yüzde 169 zam yapmak zorunda kalan Dağdelen, ''Geçen yıl 650 kilogramlık danayı 65-70 bin TL’ye veriyorduk. Şu anda bu hayvana 170-175 bin TL civarı istiyoruz. Bu esnek hali. Piyasa çok durgun. Bizim amacımız buradan yüksek bir kazanç elde etmek değil. Sadece hayvanlarımızı geri götürmemek amaçlı piyasayı daha da aşağı çektik. Esnek bir şekilde veriyoruz. Üstüne çok cüzi karlar koyuyoruz'' dedi.

'HAYVANCILIĞIN BİTMESİNİ İSTEMİYORLARSA...' 

TÜİK’in açıkladığı enflasyon verisine inanmadığını belirten Dağdelen, şöyle konuştu:

''Kesinlikle doğru değil. İçinde biz varız. Maliyetler yüksek olduğundan dolayı zaten yükseliyor. Maliyeti düşük olursa, besiciye ve çiftçiye destek olursa bunların maliyetleri yüzde 70 aşağı düşebilir. Kesinlikle düşer. Çoban desteği de verilirse çok iyi olur. Hayvancılığın bitmesini istemiyorlarsa çoban, yem desteği verilmesi lazım. Saman 30 kuruş iken şimdi kilosu 3,5-4 TL. Bu destekler verilirse fiyatların düşeceğine inanıyoruz.”

'AŞIRI DERECE PAHALI'

Şanlıurfa’dan gelen besici Cumali İzol, küçükbaş kurbanlık fiyatlarının 15-20 bin TL arasında değiştiğini belirterek, şunları söyledi:

''Kaliteye göre fiyat değişiyor. 15 bin TL’ye de 17 bin TL’ye de kurbanlık var. Geçen yıl 5-6 bin TL’ye satıyorduk. Geçen yıla göre bu sene çok pahalı. Aşırı derecede pahalı. Yemler, arpa pahalı. Urfa’dan buraya hayvanları getirmek için 40 bin TL nakliye parası verdik. Bizi kurtarmıyor. Bu ülkenin bize bir faydası yok. Olan hep çiftçiye, hayvancılara oluyor. Sıkıntılar çok. Geçen sene en kaliteli malı 6 bin TL’ye satıyorduk. Bu sene en kötüsü 15 bin TL. Düşünün, ne kadar yükselmiş.

İnsanlarımızın hayvancılığa yönelmesi ve maddi destek verilmesi gerekiyor. Dışardan hayvan gelmemesi gerekiyor. Bizi kurtarmamasına rağmen mecbur bu işi yapıyoruz. Bu işi yapmazsak ne yapacağız? Bir kere bu işe alışmışız. İşimiz iyi değil."

'TALEP ÇOK AZ'

Iğdır’dan Ankara’ya kurbanlık satmak için gelen Hakan Yiğitalp, ''Kurbanlıkların fiyatı, kilosu ve boyuna göre 120-200 bin TL arasında değişiyor. Şu anda talep çok az görünüyor. Yem fiyatlarından dolayı maliyetler arttığı için biz de mecburen fiyatları yükselttik. Geçen yıl neredeyse yarı yarıya bir fiyat farkı var. Yüzde 100’den fazla” dedi.

TÜİK’in açıkladığı yıllık enflasyonun yüzde 69,80 olmasını eleştiren Yiğitalp, ''Resmiyette öyle ama normalde yüzde 70 falan değil, yüzde 170’tir. Enflasyonu çok hissediyoruz. Yemi geçen sene aldığımızda 300 liraya alıyorduk. Şu an 600-700 TL’ye alıyoruz. Geçen yıl yol parası TIR geldiğinde 20-25 bin TL’ye geliyordu. Şu an 50-60 bin TL. Yüzde 100’ün üzerinde zam bize yansıyor. Ama enflasyon yüzde 70 görünüyor. Ondan dolayı fiyatlar baya yüksek'' diye konuştu.

Maliyetler yükseldiği için üreticilerin hayvan saklamadığını belirten Yiğitalp, “Olan da kesime geliyor. Bu yüzden et üretiminde azalma var. Maliyetlerin düşmesi lazım. Yem, nakliye vs. Hepsi yakıt olduğu ve dolar üzerinden geldiği için bunun düşmesi gerek. Çiftçiye, üreticiye destek verilmesi gerekiyor. O da biraz zor görünüyor” dedi. 

Ekonomi, 31 Mayıs 2024 11:22