Vatandaş güvenmediği için hükümete altınını vermiyor

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan, geçen hafta İslami Finans Zirvesi’nde yaptığı açıklamada, yastık altındaki altınların ekonomiye kazandırılmasında başarılı olamadıklarını söylemişti.

"Biz yastık altı denilen sistem dışı tasarruf kültürüne sahibiz. Yastık altında döviz ve altının sahibine güven verme dışında ekonomiye aktif bir katkısı olmadığını hepimiz biliyoruz" diyen Erdoğan, "Yastık altı tasarrufların ekonomiye kazandırılmasını hep arzu ettik, teşvikler açıkladık, çağrıda bulunduk. Ama bunda tam anlamıyla muvaffak olamadık" ifadelerini kullanmıştı.

Ekonomi yönetimini de eleştiren Erdoğan, "Yastık altı altınların ekonomiye kazandırılmasında kurumlarımız toplumu ikna edici finansal ürünler geliştiremedi" değerlendirmesinde bulunmuştu.

Türkiye'de yastık altında ne kadar altın bulunduğuna dair resmi bir veri yok ancak ekonomistler, dış ticaret ve yurt içi üretim verilerini kullanarak tahminlerde bulunabiliyor. 

YASTIK ALTINDA NE KADAR ALTIN VAR?

QNB Finansbank ekonomistlerinin 1992 yılından itibaren olan verileri kullanarak yaptıkları hesaplamalara göre, 2024 yılı Nisan sonu itibarıyla Türkiye'de 5 bin 170 ton (388 milyar dolar) altın stoku bulunuyor. 1992 yılı öncesi rakamlar da dahil edildiğinde bu rakamın daha yüksek olması muhtemel.

Son 1 yıllık dönemde toplam altın stokundaki yükseliş 351 ton (22,7 milyar dolar) oldu.

Yine hesaplamalara göre, 5 bin 170 tonluk altın stokunun 4 bin 24 tonu (304 milyar dolar) kayıt dışında bulunuyor.

Bir başka ifadeyle, Türkiye'deki toplam altın stokunun oransal olarak yüzde 77,8 ile büyük bölümü yastık altında bulunuyor.

Yastık altı altın stoku Mayıs 2022’den Eylül 2023’e kadarki dönemde 43,5 milyar dolar arttıktan sonra Mart’a kadar olan son 6 aylık dönemde kümülatif olarak değişmedi. Nisan ayında ise 1,9 milyar dolar arttı. Bu artış, Ağustos 2023’den sonraki en yüksek aylık artış olarak kayıtlara geçti.

Mayıs 2022'de 3 bin 320 ton olan yastık altı altın miktarı, geride kalan son iki yılda yaklaşık 700 ton artmış oldu.

Ekonomistler, 2007-2017 arasında durulan altın yatırımlarının 2017 sonrasında tekrar tırmanışa geçtiğini belirtiyor ancak mevduat faizlerindeki artışla birlikte önümüzdeki dönemde ters dolarizasyon eğiliminin devam edeceğini ve bu doğrultuda da yastık altı altın talebindeki gerileme olabileceğini düşünüyor. 

TCMB VE BANKALARDAKİ ALTIN

Yastık altı altınları finansal sisteme çekmek için geride kalan yıllarda birçok girişime ve düzenlemeye imza atıldı. 

Ekonomistlere göre, TCMB’nin altın karşılığı swap imkanı, Hazine’nin altına endeksi tahvil ve kira sertifikası ihraçları ve kur korumalı mevduattaki (KKM) altından dönüşüm imkanının ilk akla gelen düzenlemeler. 

Bu düzenlemelerle bankalardaki değerli maden hesapları geçen sene nisan ayında 527 ton seviyesine kadar yükselmişti ancak sonrasında altın yatırımlarının yastık altına kayması ve KKM işlemleri sonucunda düşüş yaşandı ve Nisan 2024 itibariyle bankalarda 482 tonluk bir bakiye bulunuyor.

TCMB ve bankalar nezdinde kayıt içerisinde toplamda 1146 ton altın bulunuyor. 

NİSANDA DA ÇOĞU YASTIK ALTINA GİTTİ

Resmi veriler geçen ay yastık altı altın miktarında artışın sürdüğüne işaret ediyor.

Toplam yurt içi altın stoku nisan ayında 2,3 milyar dolar artarken bu artışın 1,9 milyar dolarlık kısmı yastık altına gitti. Bankalardaki altın mevduatı ise 0,8 milyar dolar geriledi.

Ekonomi, 28 Mayıs 2024 12:05