Tarihi ayrımcılık

15 milyon emeklinin gözleri dün kabine toplantısına çevrilmişti. Hem zam hem de Cumhuriyet’in 100. yılı nedeniyle ikramiye bekleniyordu. Toplantı sonrasında Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın yaptığı açıklama büyük hayal kırıklığı yarattı.

Erdoğan, emeklilere herhangi bir zam açıklamazken, kasım ayı başında çalışmayan emeklilere tek seferlik 5 bin TL ödeme yapılacağını açıkladı. Erdoğan, bu ödemenin Cumhuriyet’in 100. yılı nedeniyle yapıldığına dair de herhangi bir ifade kullanmadı.

Erdoğan’ın “Emekli olup, fiilen çalışmaya devam eden emeklilerimizi bu düzenlemenin dışında bırakıyoruz” açıklaması ise hayal kırıklığını büyüttü.

Büyük bölümü 7 aydır zam almayan ve 7500 TL’lik aylığa layık görülen emekliler, çalışan ve çalışmayan olarak ikiye bölündü.

‘EŞİTLİK İLKESİNE AYKIRI, TARİHTE İLK’

Sozcu.com.tr'ye konuşan Kocaeli Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstriyel İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aziz Çelik, emekliye dönük ödemelerde çalışan ve çalışmayan ayrımının yapılmasının Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı olduğunu dile getirdi.

Bayram ikramiyesinde böyle bir ayrım olmadığını hatırlatan Çelik, “Tarihte ilk defa böyle bir ayrım yapıldı” dedi.

Aldıkları aylıklar çok düşük olduğu için milyonlarca emeklinin çalışmak zorunda kaldığına işaret eden Çelik, dünkü kararla kayıtlı çalışanların cezalandırıldığını, kayıt dışı çalışmanın teşvik edildiğini vurguladı.

‘KAYIT DIŞI ÇALIŞMA TEŞVİK EDİLDİ’

TÜİK’in işgücü anketlerine göre emeklilerin yaklaşık yüzde 45’inin çalışmak zorunda kaldığını, devletin de emeklilerin çalışması için teşvikler verdiğini, emekliler arasında kayıt dışı çalışmanın yaygın olduğunu belirten Çelik, dünkü kararla kayıt dışılığın daha da artabileceğini dile getirdi.

Hukuksuz ve keyfi bir ayrım yapıldığını belirten Çelik, dul ve yetimlere yapılacak ödemenin 5 bin TL’nin de altında olduğunu, dul ödemesinin 2500 TL, yetim ödemesinin 1250 TL’de kalacağını söyledi.

MİLYONLARCA EMEKLİ ÖDEME ALMAYACAK

Erdoğan dün ayrıca, emeklilere söz konusu ödemenin bütçeye toplam maliyetinin 61 milyar TL’yi geçeceğini söyledi. Bu rakam 5 bine bölündüğünde yaklaşık 12 milyon 200 bin emekliye ödeme yapılacağı düşünülebilir ancak dul ve yetimlere yapılacak ödemeler de bu rakamın içinde olduğu için kaç emeklinin ödeme alacağı, kaçının kapsam dışında kaldığı net olarak bilinmiyor.

Prof. Çelik de kaç emeklinin kayıtlı ve kayıt dışı olarak çalıştığının resmi verilerde yer almadığını belirtti.

AÇLIK SINIRININ YARISI AYLIK ALIYORLAR

Hükümet, açlık sınırının altında aylık vermeyi uygun gördüğü emeklileri aylardır oyalıyordu.

Seçim öncesinde mart ayında 7500 TL'ye yükseltilen Hazine destekli en düşük emekli aylığı, aradan 7 ay geçmesine rağmen değiştirilmedi.

Kök maaşlar değiştirilmediği için yüzde 25'lik yarı yıl zammı, milyonlarca emeklinin eline geçen aylığı değiştirmemişti.

Türk-İş, eylül ayında açlık sınırının 13 bin 334 TL'ye, yoksulluk sınırının da 43 bin 433 TL'ye yükseldiğini açıklamıştı.

Milyonlarca emekli, açlık sınırının yüzde 56'sı, yoksulluk sınırının yüzde 17'si oranında aylıkla geçinmeye çalışıyor.

En düşük emekli aylığının 7500 TL'ye yükseltildiği mart ayından ağustos ayına kadar geçen 5 aylık sürede TÜİK'in enflasyonu yüzde 27,13 olurken, İTO'nun eylül enflasyonu da hesaba katıldığında bu oran yüzde 34,08'e yükseldi.

Hükümet cephesi, emeklilerin tepkisi karşısında zam için TBMM'nin açılacağı ekim ayına işaret etmişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 1 Ekim’de TBMM’nin açılış töreninde gazetecilerin “Yılbaşından önce zam müjdesi olur mu?” sorusuna, “İnşallah.” cevabını vermişti ancak zam yapılmadı.

SEYYANEN ZAM MEMUR EMEKLİSİNE VERİLMEDİ

Temmuzda TBMM'de kabul edilen yasayla tüm memur maaşlarına 8 bin 77 liralık seyyanen zam yapılarak en düşük memur maaşı 22 bin liraya yükseltilmişti.

Ancak tüm taleplere ve tepkilere rağmen memur emeklisine seyyanen zam verilmedi ve en düşük memur emeklisi maaşı 9 bin 876 TL seviyesinde bulunuyor.

SEÇİM SONRASI KEMER SIKILDI, EMEKLİ UNUTULDU

Seçim öncesinde faiz indirimleri ve ücret zamları yapan, kurdaki artışı frenleyen hükümet, seçim sonrasında ekonomi politikasında U-dönüşüne imza attı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı'na Mehmet Şimşek'in oturtulması sonrasında Merkez Bankası (TCMB) politika faizi yüzde 8,5'ten yüzde 30'a yükseltilirken, kredi kartında gecikme faizleri de yüzde 29'dan yüzde 72'ye fırlamıştı.

Seçim öncesinde 19 lira civarında olan dolar kuru seçim sonrasında kademeli olarak 27 liraya çekilirken, başta ÖTV ve KDV ile MTV olmak üzere birçok kalemde vergi zamlarına imza atılmıştı.

Seçim sonrasında enflasyon da hızla yükselirken ve İTO'ya göre enflasyon eylülde yüzde 73'ü aşarken, hükümet emekliye açlık seviyesinin yarısı kadar maaşı uygun gördü.

Gündem, 10 Ekim 2023 19:00