Ekonomiye yeni bir kara delik proje geliyor

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, 2023-2028 yılları arasında hayata geçirilecek proje ve yatırımlar ile 2053 yılı ulaştırma ve altyapıda ortaya konan hedef ve projeleri açıklamıştı.

Projeler arasında yer alan 200 kilometre uzunluğundaki Akyazı-Ankara otoyolu 1 milyar euroya mal edilecek.

Bu projenin de Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle yapılan projelerde verilen geçiş garantileri nedeniyle bütçede oluşan yeni bir 'kara deliğe' bir yenisinin eklenmesi endişesi yarattı

Dünya'dan Ferit Parlak'ın haberine göre; Akyazı ile Ankara arasında hizmet veren, Bolu Tüneli’nin de içinde bulunduğu otoyola, kardeş otoyol geliyor. 1 milyar euroya mal edilecek ve 200 kilometre uzunluğunda olacak Akyazı-Ankara Otoyolu, gidiş geliş 3’er şeritli olarak planlandı.

GEÇİŞ GARANTİSİYLE BÜTÇEDE YENİ BİR KARA DELİK OLMASIN

Ancak bu proje, özellikle son dönemlerde Yap-İşlet-Devret (YİD) modeliyle yapılan projelerde verilen geçiş garantileri nedeniyle bütçede oluşan 'kara deliğe' bir yenisinin eklenmesi endişesi yarattı.

YAVUZ SULTAN SELİM KÖPRÜSÜ'NE YEDİ YILDA 1.7 MİLYAR 'GARANTİ' PARASI

Maliyeti ve verilen araç geçiş garantisiyle tartışma konusu olan devasa projelerden biri Yavuz Sultan Selim Köprüsü'ydü. İstanbul Büyükşehir Belediye Meclis üyesi İyi Partili Suat Sarı'nın yaptığı hesaplamaya göre köprü, Yap İşlet Devret modeliyle 818 milyon dolara yapıldı, yedi yılda ise işletmeci firmaya 1.7 milyar dolar geçiş garantisi için para ödendi. Sarı, yedi yılda verilen geçiş garantisinin yüzde 60’ına dahi ulaşılamadığını vurguladı.

"OSMANGAZİ KÖPRÜSÜ İÇİN 7 YILDA 1,2 MİLYAR DOLAR GARANTİ ÖDENDİ"

CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, geçen ay yaptığı açıklamada “Osmangazi Köprüsü, 1 Temmuz 2014’te hizmete açıldığından beri araç başına 35 dolar+KDV üzerinden verilen günlük 40 bin araç geçiş garantisi ile kamu bütçesinde yıllardır dev bir kara deliğe dönüştü" demişti. Akın, köprüden yılda ortalama 10 milyon aracın geçtiğinin açıklandığını belirterek, "Oysa günlük 40 bin araç geçiş garantisinin sağlanması için bir yılda tam 14 milyon 600 bin aracın; 7 yılda ise 102 milyon 200 binden fazla aracın geçmesi lazım. Buna göre 7 yılda toplam 32 milyon 200 bin araç için garanti ödemesi yapılmış durumda. Türk lirasındaki değer kaybı ve enflasyon farkı yok sayılsa bile 7 yılda köprüye ödenen garanti tutarı 1,2 milyar doları geçiyor” dedi.

ÜÇ KÖPRÜ VE AVRASYA TÜNELİ'NİN KAMUYA MALİYETİ 4.9 MİLYAR DOLAR

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Genel Sekreter Yardımcısı Buğra Gökce de, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Osmangazi Köprüsü, Avrasya Tüneli ve Çanakkale Köprüsü üzerinden kamunun uğradığı zararın yaklaşık 4.9 milyar dolar olduğunu açıklamıştı. Gökce, “Dört örnek projede; araç geçiş garantisi: 105 milyon 102 bin araç. Geçen yıllık ortalama araç sayısı: 35 milyon 570 bindir. Köprülerden geçen araçlara katkı bedeli ödenmekte, geçmeyenlerin de tüm ücretleri kamu bütçesinden karşılanmaktadır. Altı çizilmesi gereken iki önemli nokta olduğu görülüyor” dedi.

URALOĞLU: YAP-İŞLET-DEVRET MODELİYLE YAPTIĞIMIZ ZAMAN HANGİ ARAÇ GARANTİSİNİ VERDİYSEK BURAYA KREDİ BULUNABİLİR

Bakan Uraloğlu, Yap-İşlet-Devret (YİD)" modelinin hava yolu ve daha çok kara yollarında uygulandığını belirterek "Şu anda Karayolları Genel Müdürlüğünün işlettiği otoyollar dış kredilidir. Sonrasında YİD diye İngilizlerin icat ettiği ve Fransızların yoğun kullandığı, bizim de biraz Türkiye'ye uyarladığımız bir sistemdir. Bunu biz icat etmedik. Biz YİD modeliyle yaptığımız zaman, hangi araç garantisini ve hangi geçiş ücretini verirsek, buraya kredi bulunabilir. Esasında gerçekten geçecek olan araçtan ziyade, orada elbette bir trafik projeksiyonumuz var. Hangi aracın hangi yıllarda geçeceğini hesaplıyoruz. Vatandaşın kullanabileceği bir ücret de tespit etmeye çalışıyoruz."

Osmangazi Köprüsü'nde trafik öngörülerinin üzerine çıktıklarına da işaret eden Uraloğlu, şu an için köprüyü kullanan araç sayının ortalama 70 binlerde olduğunu, daha çok insanın kullanımı için ücrette zam yapılmadığını da söylemişti.

Ekonomi, 27 Ağustos 2023 18:11