İzmit Körfezi küllerinden doğuyor

Bir zamanlar ölüm kokan İzmit Körfezi, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin kararlı çalışmasıyla yeniden hayat buldu; kirlilikten temizliğe, umuttan dirilişe uzanan büyük bir dönüşümün simgesi oldu.

SADECE BİR ÇEVRE HİKAYESİ DEĞİL

Kocaeli, 1970’lerden başlayarak 2000’li yıllara kadar Türkiye’nin en önemli sanayi ve liman merkezlerinden biri olmanın bedelini ağır ödedi. Kirli sularıyla dönemin yerel gazetelerinin “Vah Körfezim Vah” manşetlerine konu oldu. Kıyıya vuran ölü balıklar, yüzeyi kaplayan mazot ve zift, denizden kepçelerle çıkarılan pislikler Körfez’in kaderini yazıyordu. O günlerde halkın ortak yakarışıysa netti: “Yeter artık! Bu kenti kirletmeyin!” Ancak bugün, aynı İzmit Körfezi’nden umut dolu haberler yükseliyor. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin aralıksız sürdürdüğü; İzmit Körfezi Su Kalitesi İzleme Projesi, onu takip eden Balıklandırma Projesi, Marmara’ya yeniden hayat verecek Dip Çamuru Temizliği ve denizaltı yaşamını belgeleyen bilimsel çalışmalarıyla Körfez adeta yeniden doğuyor. Denizden gelen kokunun evlere kadar ulaştığı, balık tutmanın hayal olduğu günleri geride bırakan İzmit Körfezi, artık canlılığıyla çevreye ve insana nefes aldırıyor. Hasan Amca’nın dediği gibi; “O günlerde Körfez ölümle anılırdı, şimdi ise deniz yeniden canlandı.” İşte İzmit Körfezi’nin dünü ve bugünü sadece bir çevre hikayesi değil; Kocaeli’nin kararlı mücadelesi, dirilişi ve umudunun sembolü…
 
DÖRT KOLDAN MÜCADELE; BÜYÜKŞEHİR-TÜBİTAK-MAM

Kocaeli Büyükşehir’in TÜBİTAK-MAM ile sürdürdüğü su kalitesi izleme çalışmaları, Körfez’in sağlığı hakkında gerçek zamanlı bilgi veriyor. İzmit Körfezi’nde 4 farklı noktaya yerleştirilen sensörler sayesinde denizde oluşabilecek her türlü olumsuzluğa karşı erken uyarı sistemi devrede. Uzun süredir izlenen fiziksel, kimyasal ve biyolojik parametreler, Körfez’in karanlık geçmişinden bugüne doğru büyük bir iyileşme yaşandığını kanıtlıyor. Büyükşehir ile TÜBİTAK-MAM’ın işbirliği, Körfez’in su kalitesini anlık takip ederek, çevresel riskleri en aza indiriyor. Deniz suyu sıcaklığı, oksijen seviyesi, besin tuzları gibi kritik değerler düzenli olarak ölçülüyor. Bu sayede Körfez’i etkileyecek olumsuz gelişmelerin önüne geçmek için erken uyarılar yapılabiliyor.

DOĞAL YAŞAMA DESTEK; BALIKLANDIRMA 

Büyükşehir’in en önemli çevre hamlelerinden biri “İzmit Körfezi Balıklandırma Projesi”. 2017-2025 yılları arasında, kalkan, levrek ve çupra gibi türlerden toplam 54 bin balık, doğal ortamında markalanarak Körfez’e bırakıldı. Bu proje sayesinde İzmit Körfezi’nin balık popülasyonu gözle görülür şekilde arttı ve ekosistem güçlendi. Büyükşehir’in denize saldığı balıklar büyüdü ve amatör balıkçıların oltalarına takılmaya bile başladı.

BİR BAŞARI HİKAYESİ; DİP ÇAMURU TEMİZLİĞİ

Körfez temizliğinin simgelerinden biri de Marmara Denizi’ne yeniden hayata verecek olan Dip Çamuru Temizliği oldu. Körfez’den yaklaşık 1 milyon metreküp kirli dip çamuru çıkarılarak, su kalitesi önemli ölçüde iyileştirildi. Bu temizlik, deniz dibi ekosistemine zarar veren kirleticilerin ortadan kaldırılması anlamına geliyor. Proje, Birleşmiş Milletler’in gündemine girdi ve Türkiye’nin çevre koruma alanındaki başarı hikayesi olarak örnek gösterildi.

DENİZLE İNSAN BARIŞTI; MAVİ BAYRAKLI PLAJLAR

Yapılan çalışmalarla geçmişte adeta birbirine küsen insan ve deniz artık barıştı. İzmit Körfezi’nde yüzme yarışmaları yapılmaya, yelkenler salına salına dolaşmaya başladı. Büyükşehir’in ücretsiz olarak Kocaeli halkının hizmetine sunduğu 9 adet plaj, bugün Uluslararası Mavi Bayrak ödülüne sahip. Bu başarı sadece temizlik değil, aynı zamanda çevre eğitimi ve sürdürülebilir turizm anlamına geliyor. Büyükşehir’in 3 yıl üst üste “En İyi Çevre Eğitim Etkinlikleri” ödülünü alması, bölge halkının bilinçlenmesinin de bir göstergesi. Deniz çayırları, mercanlar ve denizatları gibi hassas türlerin korunmasına yönelik su altı çekimleri ve sergiler, Körfez’in canlı yaşamının tanıtılması ve korunmasına büyük katkı sağladı. Örneğin, dünya genelinde yok olma tehlikesindeki denizatlarının İzmit Körfezi’ndeki varlığı, bölgenin ne denli kıymetli ve yaşanabilir bir deniz ortamı haline geldiğini gösteriyor.

GÖZLE GÖRÜLEN DEĞİŞİM; KİRLİLİKTEN CANLILIĞA

1970’lerden başlayarak 80’ler ve 1990’lardan 2000’li yıllara kadar uzanan süreçte yerel gazetelerin manşetlerinde “Körfez ölüyor”, “Deniz katilleri körfezi mahvetti” gibi başlıklar yer aldı. Kocaeli halkı ve yerel basın İzmit Körfezi’ne sahip çıkmak, seslerini duyurmak için ellerinden geleni yaptı. Halkın ve duyarlı basın mensuplarının sessini ise Kocaeli Büyükşehir Belediyesi duydu. Büyükşehir, Körfez’i eski ihtişamlı günlerine kavuşturmak, ölümün kıyısına gelen yaşamadı tekrar diriltmek için tüm birimleriyle kolları sıvadı. Yıllarca süren kararlı mücadelenin sonunda bugün gelinen noktada artık yerel gazetelerin manşetlerini “Körfez temizleniyor, ekosistem canlanıyor” ve “Marmara Denizi Kocaeli’den dirilişe geçti” başlıkları süslüyor. Körfez’de artık çocuklar denize giriyor, amatör balıkçılar oltalarını güvenle atıyor. TÜBİTAK-MAM’ın son verileri, oksijen seviyesinin yüzde 40 arttığını gösteriyor. Ayrıca dip çamuru temizliği sonrası deniz canlılarının sayısında yüzde 30’un üzerinde artış gözlemlendi.

GELECEĞE YATIRIM; EKONOMİK CANLANMA VE TURİZM
 

Körfezin temizlenmesi, sadece çevresel değil ekonomik canlanmayı da beraberinde getirdi. Mavi Bayraklı plajlar sayesinde turizm gelirleri arttı. Spor balıkçılığı ve dalış turizmi, bölge ekonomisine yeni kapılar açtı. Büyükşehir Belediyesi, 2025 sonrası için de Körfez’i koruma ve yaşatma projelerini sürdürüyor. Ortadoğu Teknik Üniversitesi ile hazırlanan strateji belgesi, ekosistemin sağlıklı kalması için yol haritası sunuyor.

SON SÖZ; KÖRFEZ’DE HAYAT YENİDEN AKIYOR
 

Nusret Dağtaş (81) emekli eski balıkçı ve oğlu Ali Dağtaş (51), hem emekli hem kaptan balıkçı, İzmit Körfezi’nin eski halini ve Büyükşehir’in yaptığı çalışmaları en iyi bilenler arasında yer alıyor. Nusret Amca, “Eskiden Körfez, kirlilik ve ölüm kokusuyla anılırdı. Balıklar kıyıya vururdu. Ama şimdi, Büyükşehir Belediyesi’nin büyük çabalarıyla Körfez yeniden hayat buldu. Deniz temizlendi, balıklar çoğaldı, umutlar yeşerdi” derken, Ali Abi de ekliyor: “Körfez’in bu kadar canlandığını görmek mutluluk verici. Emek veren herkese teşekkür ediyoruz.”

Gündem, 25 Haziran 2025 12:48