Elektrikte özelleştirme kazığı!

Elektriğin ülke geneline dağıtımı 2013 yılına kadar devlete ait Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş (TEDAŞ) tarafından yapılıyor, bu hizmetin karşılığında TEDAŞ kilovatsaat başına 7 lira dağıtım bedeli alıyordu. Ancak 2013’te dağıtım özelleştirilip tümden özel şirketlere verildi. O tarihten sonra şirketlerin yüklü masrafları ve yüksek kâr taleplerinin karşılanabilmesi için faturadaki dağıtım bedeli payı sürekli arttı.

2013'E KADAR DEVLETTEYDİ

Aradan geçen 12 yılda 1 kilovat saat elektrikteki enerji bedeli, TL bazında 2.3 kat artarken dağıtım bedelindeki artış 26.2 kata çıktı. Elektrik dağıtımının henüz tümden özelleştirilmediği 2013 yılında meskenlerde tüketilen elektriğin yüzde 60’ı enerji bedelinden oluşuyor ve devlet bu elektriği evlerimize ulaştırmak için faturanın yüzde 19.7’si oranında para alıyordu. Kamunun elindeki her varlığı özelleştirilecek kaynak olarak gören AKP, 2013’te dağıtımı şirketlere ihale edince vatandaş için kabus başladı.

YÜZDE 19’DAN 71’E ÇIKTI

Şirketler para kazansın diye dağıtımın payı sürekli arttı. Sonuçta bugün enerjinin bedelinin payı yüzde 19’a düşerken şirketlere dağıtım için ödenen pay yüzde 19.7’den yüzde 71’e çıktı.

Dağıtım özelleştirilmeden önce 2013’te 500 liralık elektrik faturasının 98.6 lirasını devlet dağıtım maliyetlerini karşılamak için alıyordu. Bugün ise 500 liralık faturanın 354 lira 44 kuruşu dağıtım şirketlerinin kasasına gidiyor. Özelleştirme yapılmasa ve 2013 yılında ki gibi aynı oranda dağıtım bedeli alınmış olsaydı bugün dağıtıma 354 lira yerine sadece 98.6 lira gidecek ve faturamız da 500 lira yerine 244.16 lira olacaktı.

ŞİRKETİN PAYI DOLAR BAZINDA DA ARTTI

Dağıtım şirketlerinin yüksek masrafları ile kâr hırsları yüzünden vatanda şın faturasındaki devasa ar tış dolar hesabıyla da göz ler önüne serildi. 2013’te 1 kilovatsaat elektrik 11.9 sente üretiliyor, devlet de 3.9 sent dağıtım parası alıyordu. Aradan geçen 12 yılda hem kurdaki artış hem de elektriğin daha ucuza üretilmesiyle enerji bedeli 1.3 sente kadar düştü. Vergi de 2.4 cent düştü. Buna karşılık şirket lere ödenen dağıtım parası 4.9 sente çıktı. Elektrik üretimindeki ucuzlama da vatandaşa değil, dağıtım şirketlerine yaradı.

Ekonomi, 12 Nisan 2025 13:30